Przedmiotem opinii jest zagadnienie dotyczące możliwości dokonania zmian w aktualnie obwiązującym Regulaminie przyznawania pomocy finansowej – zapomóg członkom OIPiP w Jeleniej Górze oraz członkom innych Okręgowych Izb Pielęgniarek i Położnych (dalej zwany także: Regulamin) w zakresie objęcia członków samorządu pomocą z tytułu zachorowania na COVID- 19.

Rozważania na temat możliwości dokonania zmian Regulaminu niosących skutki finansowe należy poprzedzić analizą przepisów dotyczących zasad gospodarki finansowej samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych oraz przepisów regulujących podatkowe skutki otrzymania zapomogi.
Podstawę gospodarki finansowej każdej okręgowej izby pielęgniarek i położnych, w tym Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Jeleniej Górze (OIPiP) stanowi uchwała budżetowa, która jest rocznym planem przychodów i rozchodów Izby. Zasadniczo uchwała budżetowa podejmowana jest przez Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych w Jeleniej Górze (art. 30 pkt 1 uspp). Jednakże na mocy przepisu art. 31a uspp, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, uprawnienia do ustalenia zasad gospodarki finansowej izby oraz uchwalenia rocznego budżetu przyznano okręgowej radzie, pod warunkiem uprzedniego podjęcia uchwały o braku możliwości przeprowadzenia okręgowego zjazdu w związku z ogłoszeniem takiego stanu.
Realizacja uchwały budżetowej powoduje obciążenie finansowe OIPiP i wpływa na możliwość dalszego funkcjonowania samorządu. Określając zatem budżet, w tym jego poszczególne pozycje należy mieć na uwadze realne możliwości dochodowe samorządu, bacząc by przyszłe wydatki nie doprowadziły do zachwiania płynności finansowej Izby.
Aktualnie obowiązujący Regulamin umożliwia ubieganie się o zapomogę m.in. z powodu ciężkiej i długotrwałej choroby członka samorządu, jego współmałżonka lub dzieci pozostających na ich utrzymaniu do czasu zakończenia edukacji nie dłużej niż do 25 roku życia. Zgodnie z treścią art. 21 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updf) zwolnione z podatku są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:
a) z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości, b) z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 zł; Z treści przytoczonego przepisu wynika, że podstawowym kryterium uzyskania zwolnienia z podatku dochodowego jest to, by wypłata zapomogi nastąpiła m.in. z powodu długotrwałej choroby. Innymi słowy, jeżeli powyższy warunek nie zostanie spełniony tj. wypłata zapomogi nie będzie związana z długotrwałą chorobą, brak będzie podstaw do zastosowania zwolnienia podatkowego, co wiąże się z koniecznością wystawienia odpowiedniej deklaracji PIT i odprowadzenia podatku. Ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia „zapomogi” i „długotrwałej choroby”. Powszechnie przyjmuje się, że przez “zapomogę” należy rozumieć jednorazowe świadczenie pieniężne mające na celu wsparcie finansowe osoby, która z ważnych przyczyn znalazła się w trudnej sytuacji życiowej. Natomiast przez “długotrwałą chorobę” należy rozumieć chorobę, która z medycznego punktu widzenia określana jest jako choroba przewlekła (vide: Pismo z 17.02.2006 r. US w Pruszkowie, 1421/BF/415-44/GJ/05, http://sip.mf.gov.pl) Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej opinii podkreślić należy, że ewentualne zmiany Regulaminu powinny być poprzedzone stosownymi zapisami w uchwale budżetowej, tak aby zagwarantować odpowiednie środki na ich realizację, biorąc pod uwagę konieczność zachowania płynności finansowej Izby. W tym przypadku z pewnością należy uwzględnić takie kryteria jak ilość członków OIPiP w Jeleniej Górze oraz statystyki zakażeń. Jednocześnie stosowne zmiany Regulaminu powinny uwzględniać wskazane wyżej pojęcia „zapomogi” i „długotrwałej choroby”.
W ocenie opiniującej zmiany w Regulaminie polegające na objęciu członków samorządu pomocą z tytułu zachorowania na COVID- 19 są możliwe, o ile przebyte zachorowanie będzie wypełniało pojęcie „długotrwałej choroby”. W przeciwnym wypadku konieczne będzie wystawienie odpowiedniej deklaracji PIT bez względu na kwotę wypłaconej zapomogi.
Jednocześnie podkreślić należy, że aktualnie obowiązujący Regulamin daje podstawy do objęcia pomocą finansową także tych członków samorządu, którzy zachorowali na COVID-19. Zawiera on bowiem szerokie przesłanki skorzystania ze wsparcia finansowego, bez szczegółowego wyliczania jednostek chorobowych, o ile choroba miała ciężki i długotrwały przebieg ( § 3 ust. 1 Regulaminu).


Adwokat
Ilona Grabas